Wielu przedsiębiorców decyduje się na leasing jako formę finansowania samochodu firmowego. Po zakończeniu umowy leasingowej pojawia się pytanie – jak najkorzystniej wykupić auto? Wykup prywatny to rozwiązanie, które może przynieść spore korzyści podatkowe. Sprawdźmy, na czym polega, dla kogo jest dostępny i jakie ma zalety oraz wady.

Czym jest wykup prywatny z leasingu?

Umowy leasingu samochodów osobowych często kończą się symbolicznym wykupem – zazwyczaj 1% (lub nawet 0,1%) ceny zakupu pojazdu. Wykup prywatny oznacza, że przedsiębiorca nabywa auto nie na firmę, ale jako osoba fizyczna.

W praktyce wygląda to bardzo prosto:

• Firma leasingowa wystawia fakturę wykupu na dane firmy (z NIP-em)
• Przedsiębiorca nie księguje faktury za wykup w kosztach działalności
• Samochodu nie wprowadza się na środki trwałe firmy

To wszystko! W ten sposób auto staje się częścią majątku prywatnego przedsiębiorcy, a nie majątku firmy.

Kto może skorzystać z preferencyjnej stawki wykupu?

Nie każdy przedsiębiorca może wykupić auto po preferencyjnej stawce (np. 1%) na osobę prywatną:

Mogą skorzystać z tej opcji:

• Jednoosobowe działalności gospodarcze
• Wspólnicy spółek cywilnych

Nie mogą bezpośrednio skorzystać:

• Spółki prawa handlowego (sp. z o.o., S.A., etc.)

Dla spółek istnieje jednak rozwiązanie – mogą dokonać cesji umowy leasingu pod koniec jej trwania na osobę prowadzącą jednoosobową działalność. Ta osoba może później wykupić pojazd na siebie jako osobę prywatną. Trzeba się jednak liczyć z opłatą za cesję, która wynosi przeciętnie 500-1500 zł netto.

Ważne! Przed zawarciem umowy leasingu upewnij się, że leasingodawca zgodzi się na cesję pod koniec umowy. Niektórzy leasingodawcy nie chcą jej dokonywać, jeśli do końca umowy zostało mniej niż 6 miesięcy.

Zalety wykupu prywatnego

Wykup prywatny ma szereg istotnych zalet podatkowych:

1. Brak podatku VAT przy sprzedaży – sprzedając auto jako osoba fizyczna, nie działasz jako podatnik VAT, więc nie musisz naliczać tego podatku.
2. Brak składki zdrowotnej ZUS – od sprzedaży samochodu prywatnego nie nalicza się składki zdrowotnej.
3. Zwolnienie z podatku dochodowego – sprzedaż przedmiotu po upływie 6 lat od zakupu jest całkowicie zwolniona z podatku dochodowego.
4. Możliwość darowania pojazdu – wykorzystując darowiznę na najbliższą rodzinę, można sprzedać auto bez podatku dochodowego już po 6 miesiącach od darowizny.

Wady wykupu prywatnego

Trzeba również pamiętać o kilku minusach:

1. Brak możliwości zaliczenia wykupu w koszty – nie możesz zaliczyć wartości wykupu do kosztów uzyskania przychodu ani odliczyć VAT.
2. Ograniczone odliczenia przy eksploatacji – użytkując prywatne auto do celów firmowych, możesz odliczyć tylko 50% VAT z wydatków eksploatacyjnych i zaliczyć w koszty jedynie 20% pozostałej kwoty.
3. Podatek PCC przy odsprzedaży – kupujący samochód od osoby prywatnej musi zapłacić 2% podatku od czynności cywilnoprawnych, co może wpłynąć na obniżenie ceny sprzedaży.

Zmiany od 2022 roku – Polski Ład

Polski Ład wprowadził istotne zmiany dla osób wykupujących pojazdy prywatnie:

• Od 2022 roku auto wykupione na osobę prywatną można sprzedać bez podatku dopiero po upływie 6 lat od wykupu (wcześniej wystarczyło 6 miesięcy).
• Wcześniejsza sprzedaż wiąże się z koniecznością zapłaty PIT i składki zdrowotnej ZUS (4,9% na podatku liniowym lub 9% na skali podatkowej).
• Osoby, które wykupiły samochód do końca 2021 roku, mogą go sprzedać bez podatku już po upływie 6 miesięcy.

Sposób na obejście 6-letniego okresu – darowizna

Istnieje legalne rozwiązanie pozwalające uniknąć czekania 6 lat na sprzedaż bez podatku – darowizna na najbliższą rodzinę. Oto jak to działa:

1. Wykupujesz auto prywatnie
2. Przekazujesz je darowizną osobie z najbliższej rodziny (tzw. zerowa grupa podatkowa)
3. Osoba obdarowana może sprzedać pojazd bez składki zdrowotnej i podatku dochodowego już po 6 miesiącach

Uwaga! Należy wystrzegać się darowizny zwrotnej od obdarowanego opiewającej na równowartość kwoty sprzedaży pojazdu. Fiskus może uznać taką operację za ukrytą czynność prawną i naliczyć podatek.

Od 1 lipca 2023 roku kwota wolna od podatku przy darowiźnie w I grupie podatkowej wzrosła do 36 120 zł, co w większości przypadków obejmie wartość samochodu.

Stanowisko urzędu skarbowego vs. wyrok sądu

Urząd skarbowy twierdzi, że wykup prywatny powoduje uznanie przedmiotu leasingu za majątek firmy, ponieważ w trakcie leasingu przedsiębiorca zaliczał raty i koszty eksploatacji w koszty działalności.

Jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (wyrok z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/PO 574/13) nie zgodził się z tym stanowiskiem. Według sądu, warunkiem przypisania przychodu ze sprzedaży do działalności gospodarczej jest wcześniejsze uznanie danego składnika za środek trwały i ujęcie go w ewidencji. Jeśli przedsiębiorca po wykupie nie używał pojazdu do celów firmowych, nie miał obowiązku ani prawa zaliczać go do środków trwałych.

Rejestracja pojazdu po wykupie prywatnym

Po wykupieniu samochodu z leasingu należy go zarejestrować w ciągu 30 dni. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy sprzedajemy lub darujemy auto przed upływem tego terminu. Od 1 stycznia 2024 r. nie ma już obowiązku zgłaszania nabycia pojazdu, pozostaje natomiast obowiązek zgłoszenia jego zbycia.

Kara za nieterminową rejestrację wynosi 500 zł, a jeśli dokonasz jej po upływie 180 dni od zakupu, kara wzrasta do 1000 zł.

Samochód powinieneś zarejestrować w wydziale komunikacji właściwym dla miejsca zamieszkania (nie zameldowania), czyli tam, gdzie przebywasz przez większą część roku.

Podsumowanie

Wykup prywatny z leasingu to korzystne rozwiązanie, szczególnie dla jednoosobowych działalności gospodarczych i wspólników spółek cywilnych. Pozwala zaoszczędzić na podatkach przy późniejszej sprzedaży pojazdu, choć zmiany wprowadzone przez Polski Ład nieco ograniczyły te korzyści. Darowizna na najbliższą rodzinę pozostaje jednak skutecznym i legalnym sposobem na uniknięcie 6-letniego okresu oczekiwania na sprzedaż bez podatku.

Przed podjęciem decyzji o wykupie prywatnym warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację i skonsultować się z księgowym lub doradcą podatkowym, aby wybrać najbardziej korzystne rozwiązanie.